Omurga hastalığı , omurgayı oluşturan kemikler, diskler, bağlar ve sinirler gibi yapısal unsurlarda meydana gelen bozukluklardır. Bu hastalıklar, hareket kabiliyetini etkileyebileceği gibi ciddi ağrılara ve postür sorunlarına da yol açabilir. Genellikle genetik, yaşlanma, travma veya kötü postür gibi faktörlerden kaynaklanır. Omurga, baştan kuyruk sokumuna kadar uzanan, vücudun dik durmasını sağlayan ve merkezi sinir sistemini koruyan önemli bir yapıdır. Omurlar, diskler, bağlar ve kaslardan oluşan bu kompleks yapı, hem esneklik hem de dayanıklılık sunarak hareket kabiliyetini destekler. Ancak, omurganın yaşlanma, travma, enfeksiyon, iltihaplanma veya genetik faktörler gibi nedenlerle zarar görmesi çeşitli hastalıklara yol açabilir. Skolyoz, kifoz, bel fıtığı ve dejeneratif disk hastalığı gibi durumlar, omurganın yapısını ve işlevini bozarak ağrı, hareket kısıtlılığı ve sinir sıkışması gibi ciddi sorunlara neden olabilir. Omurga hastalıklarının tedavisi, erken teşhis ve doğru bir tedavi planıyla bireylerin yaşam kalitesini artırabilir ve komplikasyonları önleyebilir. Omurga hastalıkları dünya genelinde oldukça yaygın olup, halk sağlığını önemli ölçüde etkilemektedir. Özellikle bel ağrısı (Low Back Pain - LBP), dünya nüfusunun yaklaşık %7, 5’ini etkileyerek yaklaşık 577 milyon kişiyi kapsar ve 1990’dan bu yana engellilikle geçirilen yılların başlıca nedeni olmuştur. Omurilik yaralanmaları ise daha az yaygın olmakla birlikte, 2019 itibarıyla dünya genelinde 20, 6 milyon kişiyi etkilemiştir. Omurga hastalıklarının yaygınlığı yaş, cinsiyet ve bölgeye göre değişiklik gösterir; bel ağrısı daha çok yaşlı bireylerde ve kadınlarda görülürken, SCI genç erkeklerde, özellikle 30 yaş altı grupta daha sık rastlanır. Bu hastalıkların bireyler ve sağlık sistemleri üzerindeki önemli etkileri göz önünde bulundurulduğunda, önleme, erken müdahale ve etkili tedavi yöntemleri büyük önem taşımaktadır.

Omurga hastalıkları, dünya genelinde yaygın görülen ve yaşam kalitesini ciddi şekilde etkileyebilen sağlık sorunlarıdır. Skolyoz, kifoz, bel fıtığı, dejeneratif disk hastalığı ve ankilozan spondilit gibi çeşitli türleri bulunan bu hastalıklar, omurganın yapısında ve işlevinde bozulmalara yol açar. Bel ağrısı, omurga hastalıklarının en sık karşılaşılan belirtisi olup, dünya nüfusunun yaklaşık %7, 5’ini etkileyerek engellilikle geçirilen yılların başlıca nedenleri arasında yer alır. Omurga hastalıkları genellikle yaşlanma, kötü postür, genetik faktörler veya travma nedeniyle gelişir ve kadınlarda, yaşlı bireylerde ve ağır fiziksel iş yapanlarda daha sık görülür. Tedavi yaklaşımları fizik tedavi, ilaç, yaşam tarzı değişiklikleri ve gerektiğinde cerrahi müdahaleler gibi yöntemleri içerir ve erken teşhis, başarılı bir tedavi süreci için hayati öneme sahiptir. Skolyoz (Omurga Eğriliği) Skolyoz, omurganın sağa veya sola doğru anormal eğrilmesi olarak tanımlanır. Çoğunlukla ergenlik döneminde büyüme çağında ortaya çıkan bu durum, omurganın S veya C şeklini almasına neden olabilir. Hafif skolyoz vakalarında genellikle tedavi gerekmezken, ilerlemiş durumlarda fizik tedavi, korse veya cerrahi yöntemler uygulanabilir. Lordoz (Aşırı Omurga Kıvrımı) Lordoz, omurganın bel bölgesindeki doğal eğriliğin aşırı artmasıyla karakterize edilir. Bu durum, özellikle bel bölgesinde ağrıya ve postür bozukluğuna neden olabilir. Obezite, zayıf karın kasları veya kalça kaslarındaki dengesizlik lordozu tetikleyebilir. Tedavi, egzersiz, fizik tedavi ve postür düzeltici yaklaşımları içerebilir. Kifoz (Kamburluk) Kifoz, omurganın üst kısmındaki eğriliğin normalden fazla olması sonucu oluşan kamburluk durumudur. Genellikle yaşlanma, kemik erimesi veya doğuştan gelen omurga bozuklukları nedeniyle meydana gelir. Hafif kamburluk durumları düzenli egzersizle kontrol altına alınabilirken, ilerlemiş durumlarda cerrahi müdahale gerekebilir. Omurga Fıtığı (Disk Hernisi) Omurga fıtığı, omurlar arasında bulunan disklerin yırtılarak sinirlere baskı yapması sonucu ortaya çıkar. Bel ve boyun bölgesinde sıklıkla görülen bu durum, ağrı, uyuşma ve hareket kısıtlılığı gibi semptomlara yol açar. Tedavi, fizik tedavi, ağrı yönetimi ve ciddi vakalarda cerrahi yöntemleri içerebilir. Ankilozan Spondilit Ankilozan spondilit, omurgada iltihaplanma ile seyreden kronik bir romatizmal hastalıktır. Zamanla omurganın kaynaşmasına ve hareket kısıtlılığına yol açabilir. Hastalık genellikle bel bölgesinde ağrı ve sabah tutukluğu ile başlar. Tedavi sürecinde iltihabı azaltıcı ilaçlar, fizik tedavi ve egzersizler önemli rol oynar.

Omurga hastalıklarının tanısı, hastanın tıbbi öyküsünün detaylı bir şekilde incelenmesi ve fizik muayene ile başlar. Doktorlar genellikle hastanın ağrının yeri, şiddeti ve süresi gibi semptomlarını değerlendirir. Ardından, röntgen, manyetik rezonans görüntüleme (MRI) veya bilgisayarlı tomografi (BT) gibi görüntüleme yöntemleri, omurganın yapısal bozukluklarını, disk problemlerini veya sinir sıkışmalarını tespit etmek için kullanılır. Sinir fonksiyonlarının değerlendirilmesi için elektromiyografi (EMG) veya sinir iletim çalışmaları da uygulanabilir. Bazı durumlarda, kan testleri iltihaplı veya enfeksiyon kaynaklı omurga hastalıklarını doğrulamak için yapılır. Doğru tanı, hastalığın türüne ve şiddetine uygun bir tedavi planı oluşturulmasında kritik öneme sahiptir. Omurga hastalıklarının tanısında yaygın olarak uygulanan testler şunlardır: Fiziksel muayene. Röntgen (X-ray). Bilgisayarlı tomografi (BT). Manyetik rezonans görüntüleme (MR). Kemik dansitometrisi (kemik yoğunluğu ölçümü). Elektromiyografi (EMG). Sinir iletim çalışmaları. Kan testleri (romatizmal hastalıklar veya enfeksiyonları tespit etmek için). Biyopsi (tümör veya enfeksiyon şüphesi durumunda). Postür analizi (duruş değerlendirmesi).